آیا فلز پالادیوم به عنوان یک عنصر بسیار براق و نقره‌ای‌رنگ معمولا به طلای سفید مشهور است، آشنایی دارید؟ این فلز بخش بسیار مهمی از ساخت سلول های سوختی و مبدل‌های کاتالیستی جوری است که نادرتر از طلا می باشد و در سال ۱۸۳۳ کشف و با نام سیاره کوچک مشهور شد. در ادامه مطلب برای آشنایی بیشتر با این فلز، ویژگی‌ها، مزایای خرید، نقاط ضعف و… همراه ما باشید.
فلز پالادیوم چیست ؟
همانطور که گفته شد فلز پالادیوم یکی از با ارزش دارند فلز های موجود در جهان است که به طلای سفید مشهور می‌باشد و طبق تحقیقات ارزش آن از لحاظ قیمتی نسبت به طلا بیشتر است. قابل ذکر است که تنها معدن این فلز در ایالات متحده، کانادا، روسیه و آفریقای جنوبی وجود دارد که باعث میشود کشور ایران به عنوان وارد کننده فلز شناخته شود.
از نظر شیمیایی این فلز در گروه پلاتین به همراه پنج فلز دیگر یعنی رودیوم، پلاتین، روتنیوم، اسمیوم و ایریدیوم قرار دارد که تمامی آنها به عنوان کاتالیزورهای بسیار عالی برای انجام واکنش‌های شیمیایی شناخته شده و با قیمتی حتی بیشتر از طلا در بازار خرید و فروش میشود. همچنین قابل ذکر است که این فلز مانند فلز پلاتین یکی از نادرترین فلز های موجود در جهان با شکل بسیار زیبا و براق شناخته میشود. به دلیل ویژگی‌های منحصر به فرد این فلز هر روز به نسبت به دیروز محبوب تر بوده و از آن در ساخت بهترین جواهرات و اشیای هنری استفاده کرده‌اند.
آشنایی با تاریخچه طلای سفید :
همانطور که بیان شد زمان قدیم به این فلز طرح سفید گفته میشود، به همین دلیل برای بیان تاریخچه آن از لفظ طلای سفید استفاده کردیم. با توجه به تحقیقات این فلز در قرن ۱۸ سال ۱۸۰۳ اولین بار در آمریکای جنوبی توسط ویلیام هاید والاستون کشف شد. البته قابل ذکر است کشف این فلز حدودا ۲ سال طول کشید و ویلیام هاید والاستون در واقع اولین معدن این فلز را در سال ۱۸۰۱ پیدا کرد اما به دلیل ناتوانی در جداسازی فلز خالص قادر به ثبت آن در جهان نبود. به مرور زمان و گذشت سالهای متداول منابع دیگری از این فلز در سراسر جهان پیدا شد که در ادامه آن ها را برای شما ذکر کردیم.
منابع پالادیوم :
اولین منبع فلز آمریکای جنوبی بود اما با گذر زمان و پیشرفت علم متخصصان و کاشفان جهانی منابع دیگری از آن را در کوه‌های سراسر جهان پیدا کردند. از این کوه ها می توانیم به کوه‌های اورال استرالیا، کوه‌های آمریکای شمالی، مجدد کوه‌های آمریکای جنوبی و اتیوپی اشاره کنیم. اما بزرگترین منبع استخراج این فلز که بیشترین میزان پالادیوم مصرفی را در صنایع سراسر جهان تامین می کند در آفریقای جنوبی و انتاریوی کانادا وجود دارد. این معادن هر روز در حال استخراج و تولید حجم بسیار زیادی از این فلز هستند که تخمین زده میشود حتی تا چند صد سال دیگر معادن قادر به تامین طلای سفید سراسر جهان باشند.
البته قابل ذکر است که روش استخراج این فلز نیز نسبت به معادن بسیار متفاوت بوده و می‌تواند در یک روش به صورت آلیاژ به همراه فلز های دیگر همچون پلاتین طلا یا رودیوم و در روش دیگر به صورت خالص استخراج برسد. در صورتی که متخصص های استخراجی فلز آن را به صورت آلیاژ به همراه پلاتین یا طلا دریافت کنند پس از حذف فلز اضافی آلیاژ آن از سنگ معدن کلرایدپالادیوم (PdCl2) تبدیل میشود. از لحاظ دیگر برای استخراج این فلز می‌توانیم منابع طبیعی پالادیوم را مد نظر داشته باشیم، که در ادامه به صورت مفصل درباره آن صحبت کردیم.
منابع طبیعی فلز سیاره کوچک :
بسیاری از افراد تصور دارند که منابع دریافت فلزها معادن می باشد در صورتی که برای استخراج فلز منابع طبیعی نیز بسیار مهم هستند. در این مطلب تا اینجا به صورت کلی برای شما معدن استخراج فلز پالادیوم را ذکر کردیم اما قابل ذکر است که حدود یک تا ده قسمت نسبت تریلیون از پوسته زمین تشکیل شده از این فلز می‌باشد که به عنوان منبعی بسیار نادر برای برداشت فلز است.
برای مثال در منابع طبیعی متخصصان بسیار ماهر می‌توانند ۶ ایزوتوپ این فلز را همچون ۱۰۸، ۱۰۶، ۱۰۲، ۱۰۵ و ۱۱۰ با توجه به جرمشان در پوسته زمین دریافت کنند. البته قابل ذکر است که در منابع طبیعی حدود ۱۰ ایزوتوپ این فلز به صورت رادیواکتیو شناخته شده که کاربرد مهم تجاری ندارند، به همین دلیل آنها استخراج نخواهند شد.
ویژگی‌های فلز پالادیوم :
با توجه به اینکه این فلز از خانواده فلزات نجیب یعنی پلاتین، رودیم، اسمیوم، ایریدیم و… است؛ دارای ویژگی های منحصر به فردی در این گروه می‌باشد که در گروه‌های فلزی دیگر بسیار کمیاب است.
- این فلز دارای رنگ سفید بوده و بسیار براق است به همین دلیل اذان در ساخت جواهرات و زیورآلات به عنوان طلای سفید استفاده میشود.
- این فلز به هیچ عنوان در برابر هوا تسلیم نشده و مجاورت با هوا نمی‌تواند باعث تغییر رنگ آن به رنگ سیاه شود. به همین دلیل آن را طلای سفید نامگذاری کرده و هر روز زیورآلات و جواهراتی از آن تولید میشود که با طلای زرد مقابل می‌کند.
- این فلز به فلز های دیگر دارای چگالی بسیار کمتری است که باعث می شود در حجم بالا وزن بسیار سبکی داشته باشد. به همین دلیل مناسب برای ساخت وسایل مختلف و زیورآلات است.
- نقطه ذوب فلز نسبت به فلز های دیگر گروه پلاتین همچون رادیو یا پلاتین بسیار کمتر بوده و این موضوع باعث ساخت راحت محصولات پالادیوم میشود.
- انعطاف پذیری آن بسیار بالا می‌باشد. به همین دلیل صنایع مختلف علاقه مند به استفاده از آن در ساخت محصولات خود هستند.
میزان انعطاف پذیری پالادیوم :
همانطور که در قسمت ویژگی‌ها گفته شد میزان انعطاف پذیری این فلز نسبت به فلز های دیگر هم گروه خود بسیار زیاد است. در واقع می‌توان گفت وقتی که فلز پالادیوم در برابر حرارت قرار می‌گیرد، به نوعی کش خواهد آمد و بسیار نرم میشود. به همین دلیل انعطاف پذیری آن بسیار بالا بوده و برای ساخت محصولات مختلف هیچگونه سختی وجود ندارد.
البته این ویژگی به دلیل وجود گرما بالا است و به صورت برعکس از عمل خواهد کرد. یعنی به همان میزان که این فلز با احساس گرما نرم شده و کش می‌آید، در صورت برخورد با سرما سفت و سخت خواهد شد به صورتی که امکان استفاده از آن برای تغییر شکل ساخت هیچگونه محصولی وجود نخواهد داشت. این موضوع نیز برای دمای ثابت نیز صدق می‌کند، یعنی در صورتی که فلزپالادیوم در دمای ثابت قرار داشته باشد، به هیچ عنوان دچار انعطاف پذیری و تحت تاثیر اکسیژن نیست.
مقاومت بالا برابر اکسیژن :
همانطور که گفته شد به دلیل مقاومت بالای این فلز در برابر اکسیژن بسیاری از افراد آن را طلای سفید می‌‌نامند. اما شما باید به این نکته نیز توجه داشته باشید که طلای سفید در دما معمولی در برابر اکسیژن بسیار مقاوم است اما این موضوع برای هیدروژن صدق نمی‌کند. یعنی به همان میزان که طلای سفید در برابر اکسیژن نشان دهنده مقاومت می باشد در برابر هیدروژن واکنش دهنده خواهد بود و در کمترین زمان هیدروژن را به خود جذب می‌کند. قابل ذکر است که میزان جذب هیدروژن در این فلز در هیچ فلز دیگر دیده نمی‌شود، زیرا پالادیوم ۹۰۰ برابر حجم خواد در دمای ۱۸۰ درجه سانتیگراد و فشار یک اتمسفر توانایی جذب هیدروژن دارد.
این فلز چه کاربردهایی دارد؟
با توجه به ویژگی های منحصر به فرد این فلز و همچنین قابلیت های باورنکردنی آن مشخص است که کاربردهای بسیار زیادی در صنایع مختلف از زمان گذشته تا به امروز دارد. اما نکته جالب درباره کاربردهای این فلز تفاوت حوزه صنعت‌های در مورد نظر می باشد برای مثال در برخی موارد این فلز برای صنعت پزشکی و در برخی از موارد برای صنعت خودروسازی به کار گرفته میشود که کاملا با یکدیگر متفاوت هستند؛ اما بدون بهره از پالادیوم بخش بزرگی از عملکرد آنها منحل خواهد شد.
برای مثال در صورتی که زمان گذشته را مد نظر بگیرید کلریدپالادیوم مدتی به عنوان درمان سل در طول روز به مقدار ۶۵ گرم برای هر بیمار تجویز می‌شد. درست است که این دارو داره عوارض بسیار زیادی بود، اما به مرور زمان باعث درمان سل و تاثیر چند برابر داروهای دیگر بوده است. تاثیر گذاری بسیار زیاد این فلز بر روی درمان بیماری سل در گذر زمان مشهور شد و در صنایع مختلف مورد استفاده قرار گرفت.
کاربردهای پالادیم :
- تصفیه نفت :
برخلاف باور بسیاری از افراد بخش بزرگی از عملکرد تسویه نقدی با استفاده از این فلز انجام می شود همانطور که گفته شد این فلز دارای امکان جذب هیدروژن ۹۰۰ برابر حجم خود و بیشترین حالت ممکن نسبت به فلزهای دیگر است. به همین دلیلی کاتالیزور بسیار حائز اهمیت برای تصفیه نفت است که بدون آن این کار بسیار سخت و طاقت فرسا خواهد بود.
- جواهرسازی و ساخت زیورآلات :
بخش بزرگی از کاربردهای این فلز متعلق به جواهر سازی و ساخت زیورآلات است. بسیاری از افراد تصور دارند که طلای سفید با استفاده از خود این فلز ساخته میشود در صورتی که آب این فلز برای سفید کردن طلا به کار گرفته شده و نوعی روکش است.
قابل ذکر است در صورتی که فلز کالادیوم وجود نداشته باشد امکان ساخت طلای سفید نیز وجود نخواهد داشت. همچنین قیمت این فلز نسبت به فلز طلا بسیار بیشتر می باشد و اگر تولیدکنندگان جواهر قصد استفاده از این فلز را به صورت خالص داشته باشند، شما باید برای خرید زیورآلات چندین برابر قیمت طلا هزینه پرداخت کنید.
- خالص سازی گازها :
همانطور که میدانید برای جداسازی گازها خالص سازی گاز هیدروژن بسیار سخت می‌باشد؛ به همین دلیل صنعت های جداکننده گاز از این فلز به دلیل قدرت بسیار بالا برای جذب هیدروژن استفاده می‌کنند.
- 4. مبدل کاتالیزور :
یکی از کاربردهای این فلز بعد از آن در صنعت خودروسازی به عنوان مبدل برای کاتالیزورها است همانطور که میدانید در صنعت خودروسازی با پیشرفت علم گازهای سمی خروجی از اگزوز به مرور زمان کم خطر و در نهایت بی خطر شدند و این موضوع با استفاده از فلز پالادیوم اتفاق افتاد. در صورتی که فلز وجود نداشته باشد استفاده از خودرو بسیار خطرناک خواهد بود. یعنی در کمترین زمان ممکن می‌تواند درصد آلودگی هوا را به چند برابر رسانده و نابود کننده طبیعت باشد.
- ساخت پیل‌های سوختی :
با توجه به اینکه ترکیب اکسیژن و هیدروژن ایجاد کننده گرما و الکتریسیته بسیار زیادی است برخی از پیل های سوختی در صنعت خودروسازی با استفاده از این فرصت را طراحی میشود تا با جذب هیدروژن و قرار دادن آن در برابر گاز اکسیژن ایجاد کننده گرما و الکتریسیته بسیار زیادی باشد.
- بهره در صنعت پزشکی :
علاوه بر تمامی صنعت های ذکر شده در این مطلب برای کاربرد پالادیوم قابل ذکر است که صنعت پزشکی نیز از این فلز بی بهره نمانده است. صنعت پزشکی از این فلز برای ساخت وسایل و تجهیزات مختلف مانند نوارهای تست خون استفاده می‌کند.
- ساخت سیستم‌های مخابراتی :
یکی از کاربردهای بسیار مهم این فلز استفاده در ساخت سیستم‌های مخابراتی است. برای مثال بسیاری از سیستم‌های سوئیچینگ و تجهیزات مخابراتی می‌باشد. به صورتی که به هیچ عنوان امکان ساخت سوئیچینگ وجود نخواهد داشت.
سخن پایانی :
در این مصرف به صورت کامل مشخصات پالادیوم را برای شما توضیح دادیم؛ در صورت علاقه به اطلاعات بیشتر درباره فلزهای گروه پلاتین می‌توانید از مقالات دیگر سایت ما دیدن کنید؛ همچنین شما می‌توانید برای دریافت اطلاعات کامل در زمینه فلسطین و پاسخ و هرگونه سوال با مشاور ها و کارشناس‌های سایت ما صحبت کنید.
سوالات متداول :
آیا خرید و فروش فلز پالادیوم در بازار ایران امکان پذیر است ؟
بله درست است که منابع و معدن های استخراج این فلز در کشورهای دیگر می باشد اما خرید و فروش فلز به صورت جهانی امکان پذیر بوده و در کشور ایران نیز بسیاری از شرکت‌ها از این فلز برای ساخت محصولات و قطعات مختلف استفاده می‌کنند.
آیا خرید پودر پالادیوم امکان‌پذیر است ؟
بله. خرید این فلز به صورت پالادیوم نیز امکان‌پذیر است. این فلز طبق فرایندهای فیزیکی و شیمیایی توسط متخصصان بسیار ماهر به پودر تبدیل شده و توسط شرکت‌های متنوع به فروش می‌رسد. شما برای این فلز به شکل پودر می‌توانید از سایت ما خرید کنید.