آشنایی با گرانترین فلزات در دنیا
اگر فکر می‌کنید طلا و نقره که ما به آنها فلزات بهادار می‌گوییم، گرانترین فلزات جهان هستند، اشتباه می‌کنید. بسیاری از سرمایه‌گذاران می‌پرسند گرانترین فلز جهان کدام است؟ تهیه فهرستی از گرانترین فلزات دنیا دشوار است و به دلیل نوسانات مداوم قیمت هر فلز، همیشه در معرض تغییر است. گرانترین فلزات به‌طورکلی به‌عنوان فلز گرانبها و یا فلزات نجیب طبقه‌بندی می‌شوند. فلزات گرانبها به‌عنوان فلزات کمیاب و دارای ارزش اقتصادی بالا تعریف می‌شوند.
فلزات نجیب نیز فلزاتی هستند که دچار زنگ‌زدگی نشده یا مقاومت بسیار بالایی در برابر خوردگی دارند. ماهیت شیمیایی منحصربه‌فرد فلزات نجیب آنها را بسیار مفید می‌کند. درنتیجه تقاضا برای این فلزات بسیار بالاست که عامل تبدیل آنها را به گرانترین فلزات جهان است. با اینکه اغلب برای مردم قیمت طلا یا محصولات پرکاربردتر صنعتی مانند قیمت آهن و فولاد مهم است، اما اطلاع از رده بندی فلزات گرانبها خالی از لطف نیست.
فلزات گرانبها در سال جدید عبارت اند از:
- رودیوم
- پلاتین
- طلا
- روتنیوم
- ایریدیم
- اوسمیوم
- رنیوم
- نقره
- اسکاندیم
- ایندیوم
بوته پلاتینی | کروزه پلاتینی | فلز پلاتین | فلز پالادیوم | فلز رودیوم
1- فلز رودیوم
رودیوم گرانترین فلزات دنیا است که برای افراد عادی نسبتاً ناشناخته است. پس از افزایش بیش از ۳۰ درصدی قیمت رودیم در سال جاری، می‌توان گفت که خرید و فروش آن یکی از داغ‌ترین معاملات در حال حاضر است. رودیوم قبلاً در سال ۱۳۸۷ به اوج خود رسید و به سرعت سقوط کرد؛ اما این فلز اکنون به دلیل افزایش تقاضا از سوی صنعت خودروسازی، در بالاترین قیمت معامله می‌شود. فلز رودیوم در مبدل‌های کاتالیزوری و بخشی از سیستم‌های اگزوز خودرو که انتشار گازهای سمی و آلاینده‌ها را کاهش می‌دهد، استفاده می‌شود.
بخشی از دلیل جهش قیمت این نمونه از گرانترین فلزات دنیا، نادر بودن آن است. تولید سالانه فلز رودیم حدود ۳۰ تن است؛ به این ترتیب، معدنچیان طلا سالانه بین ۲۵۰۰ تا ۳۰۰۰ تن از این فلز گرانبها را حفاری می‌کنند. با توجه به تشدید قوانین انتشار گازهای گلخانه‌ای توسط اقتصادهای بزرگ از جمله چین و هند، معدنچیان فلزات گروه پلاتین (PGM) آینده خوبی را برای رودیم پیش‌بینی می‌کنند.
2- پلاتین
این فلز بسیار چکش‌خوار بوده و در برابر خوردگی بسیار مقاوم است و به دلیل درخشش فلزی و ظاهر براق آن بسیار ارزشمند است. پلاتین اغلب در جواهرسازی کاربرد دارد اما به دلیل استحکام بالایی که دارد، در ساخت انواع سلاح‌ها، هوانوردی و تجهیزات دندانپزشکی نیز استفاده می‌شود. اگرچه این یک سرمایه‌گذاری پرخطر است، اما پویایی منحصربه‌فرد عرضه و تقاضای پلاتین پتانسیل ایجاد سودهای استثنایی را دارد. بسیاری از سرمایه‌گذاران از اینکه می‌گویند پلاتین کمیاب‌تر از طلا است شگفت‌زده می‌شوند. آفریقای جنوبی، روسیه و کانادا از بزرگ‌ترین کشورهای تولیدکننده پلاتین هستند.
3- طلا
طلا ازجمله گرانترین فلزات دنیا و کالاهای پرکاربرد است. طلا در درجه اول در جواهرات استفاده می‌شود؛ اما به دلیل دوام و رسانایی، کاربردهای قابل‌توجهی در الکترونیک و هوافضا دارد. تقریباً هر جامعه‌ای از طلا به عنوان ارز و نماد ثروت، اعتبار یا قدرت استفاده می‌کند. تا ۵۰ سال پیش، آفریقای جنوبی تولید کننده غالب طلا بود؛ اما تولید آن به دلیل محدود شدن منابع، کاهش یافته است. آفریقای جنوبی در اوج خود در سال ۱۳۵۰، ۳۲ میلیون اونس طلا تولید کرد که دو سوم تولید طلای جهان را تشکیل می‌داد. امروزه چین، استرالیا و روسیه سه کشور برتر تولید کننده طلا هستند.
4- ایریدیم
ایریدیم با نماد شیمیایی Ir و عدد اتمی 77، یکی از فلزات نادر در دنیاست که تولید آن تنها 3 تن در سال است و این حجم کم تولید سبب شده است تا این عنصر، یکی از گرانترین فلزات موجود در پوسته زمین باشد. ایریدیم را می‌توان مقاومت‌ترین عنصر فلزی در برابر انواع خوردگی در برابر مواد خورنده دانست. ساخت قطعات از ایریدیم بسیار دشوار و پرهزینه است. از ایریدیم به دلیل نقطه ذوب بالا و مقاومت در برابر خوردگی برای ساخت بوته‌های ذوب استفاده می‌شود. کاربرد دیگر ایریدوم در آلیاژ سازی است به گونه‌ای که از آن برای بهبود خواص مکانیکی در برخی آلیاژهای خاص استفاده می‌شود. ذخایر عمده ایریدوم در روسیه و آفریقای جنوبی است و میزان تولید آن به دلیل کمیاب بودن آن بسیار کم است.
همانطور که گفتیم ایریدیم را می‌توان یکی از 5 گرانترین فلزات دنیا دانست که اغلب در شهاب سنگ‌ها یافت می‌شود. دمای ذوب آن حدود 2410 درجه سانتی‌گراد است و در پزشکی و الکترونیک نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین در ساخت نوک خودنویس‌های گرانبها، شمع خودرو و کاتالیزورها نیز ایریدیم کاربرد دارد.
5- روتنیوم
روتنیوم در لیست گرانترین فلزات دنیا در جایگاه چهارم قرار دارد. روتنیوم یک عنصر شیمیایی با نماد Ru و عدد اتمی 44 است که به دلیل مقاومت در برابر عناصر خارجی، اغلب به‌عنوان آلیاژ پلاتین استفاده می‌شود. از این فلز اغلب در دستگاه‌های الکترونیکی استفاده می‌شود. همچنین، می‌توان از آن به‌عنوان آلیاژ برای افزایش سختی و مقاومت پلاتین و پالادیوم استفاده کرد. روتنیوم به‌طور فزاینده‌ای در صنعت الکترونیک به‌عنوان ماده آبکاری برای اتصالات الکتریکی مورداستفاده قرار می‌گیرد. روسیه، آمریکای شمالی و جنوبی و کانادا بزرگ‌ترین تولیدکنندگان روتنیوم هستند.
6- فلز پلاتین
پلاتین از دیگر گرانترین فلزات دنیا است که استفاده اولیه آن در مبدل‌های کاتالیزوری برای وسایل نقلیه دیزلی بوده است. برای مثال ۴۵ درصد از پلاتین فروخته شده در سال ۱۳۹۵ به صنعت خودرو اختصاص یافت. همانطور که مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان از دیزل دور شدند، پلاتین در مقابل پالادیوم که در خودروهای بنزینی عملکرد بهتری داشت، از کارکرد افتاد. فلز پلاتین به طور سنتی با قیمتی بالاتر از طلا معامله می‌شود و ذخایر آن عمدتاً در آفریقای جنوبی متمرکز است.
عوامل موثر بر قیمت گرانترین فلرات دنیا
قیمت گرانترین فلزات دنیا بنا به دلایلی دائم در حال نوسان است. مهم‌ترین عامل نوسان قیمت آنها نیز، تغییرات در میزان عرضه و تقاضا است. عامل دیگری که بر قیمت آنها تاثیر فراوانی دارد، میزان تولید سالانه و کاربردهای استراتژیک آن‌هاست. برای مثال می‌توان به نوسان قیمت پلاتین دقت کرد. این فلز که در کاتالیست‌های خودروهای دیزلی مورد استفاده قرار می‌گرفت در سال 2015 با رسوایی فولکس واگن، با کاهش قیمت روبرو شد و قیمت آن که از طلا بالاتر بود اندکی کاهش یافت.
جمع‌بندی
در این مقاله به لیست گرانترین فلزات دنیا اشاره شد و دیدیم که این فلزات به دلیل کمیاب بودن، برخورداری از خواص منحصربه‌فرد که در دیگر عناصر یافت نمی‌شود و نیز تقاضای بالا در مقابل عرضه کم، بسیار گران‌اند. شاید عجیب‌ترین چیزی که با این مقاله فراگرفته‌ایم این مورد است که برخلاف تصور عموم، طلا گرانترین فلز روی زمین نیست بلکه در جایگاه سوم قرار دارد. البته این لیست همیشگی نبوده و بر اساس میزان تقاضا و استخراج این فلزات در بازه‌های زمانی مختلف، قیمت آنها دچار نوسان شده و ممکن است رده‌بندی آنها در لیست فوق تغییر کند.
برای اطلاع از قیمت بروز محصولات و یا دریافت مشاوره تخصصی ، لطفا با ما تماس بگیرید.
