شمش نقره (Silver Ingot) در علم متالوژی به یک میله یا صفحه فلزی از جنس نقره گفته میشود که عموما از نقره عیار ۹۹۹ ساخته میشود. البته بسته به بالا بودن عیار نقره موجود در شمش، قیمت آن نیز افزایش مییابد.
بیشتر دولتها از شمش فلزات گرانبها نظیر طلا و نقره به عنوان نوعی ذخیره ارزی نیز استفاده میکنند. سابقه شمش کردن فلزات گرانبها به زمان رومیهای باستان برمیگردد. در آن زمان، پس ذوب کردن طلا، ماده مذاب را در داخل قالبی رسی ریخته و شمش طلا را استحصال میکردند.
معمولا شمش یک فلز خاص را در صنایعی به کار میبرند که آن صنعت نیاز به قالبگیری و ریختهگری داشته باشد. اما دلایل دیگری نیز دارد که عبارتند از راحتی در حمل و نقل نقره، نگهداری و همچنین سهولت در اندازهگیری، شمارش و استفاده. باید توجه داشت که نقره تنها فلزی نیست که به شمش تبدیل میشود.
بلکه بیشتر فلزات گرانبها و حتی غیرگرانبها نظیر طلا، پلاتین، آهن و فولاد نیز به شکل شمش تولید میشوند. به طور کلی شمش به هر نوع قطعه فلزی گفته میشود که از ذوب فلزاتی نظیر فولاد، استیل، آلومینیوم، مس، برنج و سایر فلزات به دست میآید.
بوته پلاتینی | کروزه پلاتینی | فلز پلاتین | فلز پالادیوم | فلز رودیوم
در برخی از مواقع شمش به صورت نقره به غیر از شکل میله، به شکل سکه های گرد نیز ساخته میشود.
برای مثال در بازار ایران به سکه های ضرب شده نیز شمش طلا گفته میشود. بنابراین حواستان باشد که وقتی صحبت از یک سکه نقره ارزشمند میشود، آن را به عنوان یک شمش در نظر بگیرید.
طبق تعریف بانک مرکزی ایران، شمش فلزات گران بها مانند طلا، نقره و پلاتین، یک قطعه فلز خالص است که حالتی قالبی دارد و سطح آن صاف و بدون ترک و حفره است.
بانک مرکزی میگوید عیار شمش نباید کمتر از ۹۹۹ باشد. همچنین بر روی شمش فلزات گرانبها بایستی مشخصات زیر درج شود: وزن، عیار، شماره سریال، تاریخ تولید و نشان شرکت تولیدکننده.
در بیشتر مواقع از واژههای میله نقره و شمش به طور یکسان استفاده میشود. اما واقعیت این است که میله نقره و شمش دو چیز کاملا متفاوت با مشخصات مجزا هستند. معمولا وزن میله نقره بین ۷۵۰ تا ۱۱۰۰ اونس (Ounce یا OZ) و یا ۲۶ تا ۳۸ کیلوگرم (kg) است. ابعاد آن نیز تابع استاندارد جهانی خاصی است. توجه داشته باشید که هر اونس در واحدهای وزن برابر با 35/2 کیلوگرم است.
معمولا میله نقره شبیه یک مکعب ذوزنقه یا یک مخروط سربریده است که دارای یک سطح بالایی کوچک و و یک سطح پائینی بزرگ است. طیق این استاندارد، ارتفاع میله نقره بین ۶۰ تا ۱۰۰ میلی متر بوده و طول سطح بالایی بین ۲۵۰ تا ۳۵۰ میلی متر است.
عرض سطح بالایی نیز بین ۱۱۰ تا ۱۵۰ میلی متر است که به هم اندازه با عرض سطح پائینی است. هر میله نقره دارای شماره سریال و مهر مخصوصی است که عیار و سال ساخت آن را نشان میدهد. نکته جالب اینجاست که شمش های مورد استفاده در صنایع سنگین که فلزات غیرگرانبها به دست میآید ممکن است از ۳۰۰ کیلو تا ۹ تن وزن داشته باشند.
همانطور که اشاره شد شمش نقره ممکن است به شکل مخروطی و یا به شکل سکه باشد. هر کدام از شمشهای کاربرد مخصوص به خود را دارند. چنانچه قصد دادن هدیه به عزیز را دارید، توصیه میکنیم از شمش های سکهای استفاده کنید.
از نمونه شمش های سکهای باید به سکههای نقرهای شبیه سکه های طلا اشاره کنیم که مثل آن چیزی است که در بین مردم به سکه پارسیان معروف است. اما اگر قصد سرمایهگذاری و حفظ ارزش پول خود را دارید، در خرید شمش نقره شک نکنید. البته این در صورتی است که توان خرید شمش طلا را نداشته باشد.
همانطور که در مقالات قبلی گفتیم بالاترین عیار نقره ۹۹۹ است که خالصتر از آن قابل تولید نیست. دلیل این امر وجود یک مقدار مشخص ناخالصی در نقره تولید شده است که به هیچ عنوان قابل از بین بردن نیست. بنابراین خالصترین شمش نقره موجود در جهان همان سه تا ۹ معروف است، یعنی ۹۹/۹ درصد خلوص نقره در شمش.
برای خرید شمش به نخستین چیزی که باید توجه کنید تفاوت واحد اونس با گرم است. اونس واحدی در وزن فلزات گرانبهاست که معادل ۳۴/۲۸ گرم است. بنابراین زمانی که گفته میشود شمش یک اونسی، یعنی شمشی که وزن آن تقریبا ۳۴ گرم میباشد.
بیشتر شمشهای موجود در ایران از نوع شمش های نقره یک اونسی است. البته شمش های یک کیلوگرمی نیز معامله میشود که عمدتا از کشورهای اطراف نظیر ترکیه وارد میشود.