کاربرد فلز ایریدیم در صنایع هوایی

فلزات گرانبها و کمیاب به دلیل نادر بودن آنها اغلب متقاضیان بی شماری را به سمت خود می‌کشند. این فلزات گاهی  برای سرمایه‌گذاری و گاهی برای ساخت کلکسیونی ارزشمند و گاهی صرفا به جهت کسب دانش و گسترش علوم آن را جستجو می کنند. یکی از این فلزات گرانبها که در زمره ی گران ترین فلز جهان، رتبه دوم بعد از رودیوم را کسب کرده،  ایریدیم می باشد. با این مقاله در ادامه با ما همراه باشید تا به شناخت بیشتراین فلز کمیاب و شگفت‌انگیز بپردازم.

بوته پلاتینی | کروزه پلاتینی | فلز پلاتین | فلز پالادیوم | فلز رودیوم | کلرید پالادیوم | خرید رودیوم | فروش رودیوم

ایریدیم چیست؟

ایریدیم (به انگلیسی Iridium) یک  عنصر مهم در جدول تناوبی (جدول مندلیف) می‌باشد که با نماد شیمیایی Ir و عدد اتمی 77 شناخته می‌شود. ایریدیم از فلزهای گروه پلاتین است و خواص آن مشابه رودیوم است، رنگ آن سفید (شبیه پلاتین) است اما دارای اندکی گچ زرد نیز می‌باشد. این فلز در سال ۱۸۰۳ در میان ناخالصی‌های نامحلول پلاتین توسط اسمیتسون تنانت (Smithson Tennant)، شیمیدان انگلیسی کشف شد. او نام ایریدیم را از الههٔ یونانی ایریس که به معنای رنگین‌کمان است انتخاب کرد؛ زیرا نمک‌های ایریدیم رنگ‌های مختلفی دارند.

ایریدیوم در برابر خوردگی و فرسایش حتی تا دمای 2 هزار درجهٔ سانتی‌گراد نیز بسیار مقاوم است تنها چیزی که باعث خوردگی آن می شود نمک‌های خاص و هالوژن‌ها هستند. به همین دلیل عنوان مقاوم‌ترین فلز در برابر خوردگی را از آن خود کرد. همچنین پودر و گَرد آن بسیار قابل اشتعال و واکنش‌پذیر است. اما قابل ذکر است که ایریدیم بسیار سخت و شکننده است، بنابراین ماشین کاری، فرم دهی یا کار روی آن نیز به سختی صورت می گیرد.

۱- ساخت متر استاندارد

متر استاندارد چیست ؟ در پاسخ به سوال باید گفت که سیستم بین المللی یکاها یا SI در زمان تعیین واحد استاندارد برای سنجش طول و مسافت، وسیله ای را به طول یک متر تهیه کرد که به عنوان متر استاندارد معرفی گردید. در ساخت این متر استاندارد، از یک نوع فلز با ۱۰ درصد فلز ایریدیم استفاده شده که همین مقدار مقاومت زیادی در برابر خوردگی را ایجاد میکند و در نتیجه در اثر شرایط محیطی، این اندازه ی استاندارد تغییری نمی کند.

۲- کاربرد فلز ایریدیم در صنایع هوایی

کاربرد فلز ایریدیم در صنایع هوایی و ساخت هواپیما بسیار قابل توجه است.  این فلز در برابر فرسایش قوس الکتریکی مقاومت بسیار زیادی داشته و برای ساخت انواع اتصالات الکتریکی شمع‌ها می تواند گزینه ی مناسب باشد.

۳- کاربرد آلیاژهای ایریدیم

این فلز به دلیل خاصیت شکنندگی بالا نمی توان از آن به صورت مستقیم استفاده کرد و در بیشتر صنایع، از آلیاژهای این فلز استفاده می‌شود. مقاومت در برابر حرارت و خوردگی، نقطه ذوب بالا و سختی زیاد باعث شده که کاربرد فلز ایریدیم در شکل آلیاژی بسیار پر مخاطب تر است و آن را به یک عامل آلیاژی مهم تبدیل کرده است. از مهمترین کاربردهای آلیاژ Ir با دیگر فلزات، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

از آلیاژ ایریدیم – تیتانیوم به دلیل مقاومت در برابر خوردگی، برای ساخت لوله‌های عمیق استفاده می‌شود.
از ایریدیم به عنوان عامل سخت کننده در آلیاژهای فلز پلاتین برای تولید بتن گلدان یا تجهیزاتی با دماهای بالا استفاده می‌شود.
از آلیاژ ایریدیم – اوسمیم برای ساخت یاتاقان‌های قطب نما و سایر ابزارهای تعادلی استفاده می‌شود.
از آلیاژ ایریدیم – پلاتین به دلیل مقاومت بسیار زیاد در برابر ساییدگی در سوراخ مخزن توپ‌های سنگین استفاده می‌شود.

۴- کاربرد فلز ایریدیم در ساخت دستگاه‌های مقاوم در برابر دما

خاصیت مقاومت حرارتی این فلز کاربرد دیگری برای این فلز در نظر گرفت فلز ایریدیم در ساخت دستگاه‌های مقاوم در برابر دما  یکی از مهمترین کاربرد‌های آن می باشد. به طور کلی نقطه ذوب بسیار بالای ایریدیم باعث شده که بتوانید از این فلز برای ساخت بوته‌هایی با دمای بالا یا ساخت دیگ کوره استفاده کرد که برای تولید تک بلورهای اکسیدی (مانند یاقوت کبود) مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ این تک بلورهای اکسیدی، در ساخت لیزرهای حالت جامد و دستگاه‌های حافظه کامپیوتر مورد استفاده ی فراوان قرار میگیرند.

۵- استفاده به عنوان کاتالیزرو

یک کاربرد ایریدیم این است که از آن به عنوان کاتالیزور در واکنش‌های شیمیایی مختلف استفاده می‌شود. برای مثال در ساخت اسید استیک، از این فلز می‌توان برای کربونیلاسیون متانول استفاده کرد. همچنین از ایریدیم در فرایند فوتوکاتالیز و برای ساخت پنل‌های OLED هم استفاده می‌شود.

۶- کاربرد ایریدیم در صنایع الکترونیک

صنایع الکترونیک  رایج‌ترین کاربرد فلز ایریدیم است.  این فلز در برابر مواردی مانند تغییرات ناگهانی ولتاژ، شوک الکتریکی و قوس‌های الکتریکی بسیار مقاوم است. همین موضوع باعث شده که به طور گسترده در ساخت شمع خودرو مورد استفاده قرار بگیرد و البته طول عمر طولانی نیز داشته باشد.

۷- کاربرد فلز ایریدیم تصویربرداری پزشکی

مهمترین کاربرد فلز ایریدیم در تصویر برداری پزشکی است که به عنوان منبع گاما برای درمان سرطان با استفاده از براکی تراپی استفاده می‌شود. براکی تراپی نوع خاصی از رادیوتراپی است که در آن یک منبع رادیو اکتیو مهر و موم شده در داخل یا کنار ناحیه ای که نیاز به درمان دارد، استفاده می‌شود. این روش برای درمان سرطان‌های پروستات، مجاری صفراوی و د‌هانه رحم بسیار کاربرد دارد.

سخن پایانی

کاربرد فلز ایریدیم در بسیاری از صنایع مشاهده می‌شود؛ جالب توجه است اگر بدانید که از این فلز برای صنایع بسیار کوچک نیز استفاده می شود. برای مثال این فلز در ساخت وسایل بسیار ریزی مانند سر خودکار نیز کاربرد دارد و حتی از پودر آن هم می‌توان برای رنگ آمیزی استفاده کرد.

برای اطلاع از قیمت بروز محصولات و یا دریافت مشاوره تخصصی ، لطفا با ما تماس بگیرید.