نیترات رودیوم

 تولید نیترات رودیوم

شاید برایتان عجیب باشد که یک فلز با گل رز اشتباه گرفته شود! بله، درست شنیده اید.

فلزی که وقتی کشف شد، دانشمندان گمان کردند با یک گل رز مواجه شده اند!رودیم فلزی نجیب است که به مقاومت منحصر به فردی که در برابر خوردگی دارد، معروف است. البته خواص دیگری مانند پایداری شیمیایی در دمای بالا، دوام و ظاهر براق آن نیز زبانزد است. کلمۀ Rhodium از کلمۀ یونانی رودون (Rhodon) گرفته شده است که به معنی گُل رز است.

هنگامی که این فلز کشف شد، دانشمندان گمان کردند که با گل رز زیبایی به رنگ قرمز مایل به صورتی مواجه شده اند. البته بعداً مشخص شد که این فلز در اکثر موارد دارای رنگ سفید براق (متمایل به نقره ای) است. رودیم (Rh) با عدد اتمی 45 به شش عضو گروه فلزات نجیب که شامل پالادیوم، روتنیم، ایریدیوم، اوسمیوم و پلاتین است، تعلق دارد. این فلزات در سنگ معدن های فلزی کمیاب مشابه ای وجود دارند. و برخی نیز خواص مشترکی از خود نشان می دهند.

معمولا رودیم با مقاومت عالی در برابر خوردگی، سختی، ظاهر فلزی به رنگ سفید نقره ای و بی اثر بودن از لحاظ شیمیایی شناخته می شود. این فلز لکه دار نمی شود. و در دمای طبیعی اتاق، به هیچ وجه مستعد خوردگی نیست. این موضوع راز دوام فوق العادۀ آن است. خاصیتی که سبب شده امروزه به یکی از نادرترین فلزات گرانبها تبدیل شود.

بوته پلاتینی | کروزه پلاتینی | فلز پلاتین | فلز پالادیوم | فلز رودیوم

خواص شاخص فلز رودیم

رودیم بسیاری از خصوصیات مشترک فلزات نادر گروه پلاتین (PGM) را داراست. خواصی که در صدر آن ها می توان به پایداری شیمیایی خوب و همچنین خواص کاتالیزوری عالی اشاره کرد. علاوه بر این، رودیم رسانای خوبی برای گرما و برق است. در برابر خوردگی و لکه (Stain) مقاوم است. و از جمله فلزاتی است که خاصیت بازتاب کنندگی بالایی دارد. خاصیتی که آن را به یک فلز گرانبها تبدیل می کند. هدایت الکتریکی بالا در صورت تماس، رودیم را به ماده ای ایده آل برای تماس های الکتریکی تبدیل می کند.

چرا می گوییم این فلز دوام بالایی دارد؟ 

زیرا به طور کلی حتی در هنگام گرمایش نیز اکسید نمی شود! اما رودیم هنگام ذوب شدن اکسیژن را جذب می کند. و در هنگام انجماد اکسیژن جذب شده را آزاد می کند. در نیتروهیدروکلریک اسید حل می شود. اما در اسید نیتریک حل نمی شود. این فلز دمای ذوب بالایی در حدود 1963 درجۀ سلسیوس (3،571 درجه فارنهایت) دارد.

ترموکوپل های ساخته شده از رودیم می توانند دما را تا 1800 درجۀ سلسیوس (3،272 درجه فارنهایت) با دقت اندازه گیری کنند. قطۀ جوش این فلز 3،695 درجۀ سلسیوس (6،683 درجه فارنهایت) است. این خواص باعث می شوند تا بتوان از این فلز در دماهای بالا استفاده کرد.

آلیاژسازی رودیوم با پلاتین

رودیم معمولاً با پلاتین و پالادیوم آلیاژ می شود. تا مقاومت در برابر خوردگی و خواص مکانیکی را در دمای بالا بهبود بخشد. رودیم مقاومت در برابر خوردگی کروم و تیتانیوم در برابر اسیدهای غیر اکسید کننده را نیز بهبود می بخشد. آلیاژهای تیتانیوم، با محتوای حداکثر 3 درصد، مقاومت کششی رودیم را افزایش می دهند. آلیاژ Ni₆₃Rh₃₇ از مهم ترین آلیاژهای رودیم است که مقاومت به خوردگی بهتری نسبت به طلای 14 عیار نشان می دهد.

استخراج رودیوم به چه صورتی انجام می شود؟

بیشتر ذخایر گروه فلزات پلاتین (PGM) در آفریقای جنوبی یافت می شوند. تولید این فلزات شامل تصفیۀ اولیۀ فلزات پایه و همچنین تصفیۀ تکمیلی در پالایشگاه فلزات گرانبها است. مراحل اصلی استخراج شامل شناورسازی یا فلوتاسیون، خردایش، ذوب و تبدیل نهایی (Final Conversion) است.

روند معمول تولید رودیم و نیترات رودیوم به طور خلاصه شامل مراحل زیر است:

-فلزات نجیب مانند پلاتین، طلا و پالادیوم ابتدا با فرایند رسوب دهی از سنگ معدن های PGM جدا می شوند.

-اکنون بی سولفات سدیم به باقیمانده اضافه شده و ذوب می شود. این مرحله منجر به تولید سولفات رودیم می شود.

-فلز رودیم از سولفات رودیم رسوب می کند.

-افزودن هیدروکسید سدیم باعث رسوب هیدروکسید رودیم می شود.

-افزودن اسید کلریدریک به هیدروکسید رودیم منجر به تولید H₃RhCl₆(محلول اسید خالص رودیم) می شود.

-این ماده در ادامه به نیتریت سدیم و کلرید آمونیوم اضافه می شود که مجددا باعث رسوب رودیم می شود.

-اجازه داده می شود که رسوب رودیم در اسیدکلریدریک حل و سپس گرم شود. با حرارت دهی به ناخالصی ها، فلز خالص رودیم تولید می شود.

نیترات رودیوم چیست؟

از فلز رودیوم چه استفاده هایی می شود؟

گفتیم که رودیم مادۀ بسیار ارزنده ای است. درصد بالایی از رودیم تولید شده به عنوان کاتالیزور برای مبدل های کاتالیزوری خودرو استفاده می شود. بیشتر تقاضای بازار برای رودیم، مبدل های کاتالیزوری خودرو در ژاپن، اروپا و ایالات متحده و تقاضای صنعت شیشه در آسیا است. از آنجا که یکی از نادرترین فلزات است، قیمت آن متغیر بوده و توسط تقاضا تعیین می شود. رودیم بعضاً به عنوان پوشش تزئینی روی جواهرات ساخته شده از نقره و اجزای مدار اعمال می شود. و باعث می شود این محصولات از لکه و خوردگی در امان باشند. این ماده بر روی محصولات تزئینی اعمال می شود. و همچنین برای به دست آوردن سطوح درخشان بسیار منعکس کننده برای لوازم نوری نیز به کار می رود. از فرآیند لایه نشانی الکتریکی (Electrodeposition) برای ایجاد پوشش رودیم با رنگی چشم نواز بر روی جواهرات استفاده می شود.

همان طور که گفتیم، از این فلز برای تولید آلیاژهای پالادیم و پلاتین که دارای سختی بالا و مقاومت در برابر خوردگی عالی هستند نیز استفاده می شود. در سال 1976 مبدل های کاتالیزوری Three-Way توسط کمپانی “ولوو” با استفاده از آلیاژهای رودیم ساخته شد. این پیشرفت باعث شد میزان انتشار اکسید نیتروژن (NO_x) از خودرو به حداقل برسد. اغلب صنایع شیمیایی برای تولید اکسید نیتریک (Nitric Oxide) که برای تولید مواد منفجره و کود مورد نیاز است، از کاتالیزورهای رودیم-پلاتین استفاده می کنند.

سایر کاربردهای مهم رودیم عبارتند از:

-به عنوان پوشش اعمالی روی محصولات تزئینی

-پایان کاری آینه های براق در صنایع اپتیک

-ساخت اجزای سازه های نوری

-ساخت قطعات موتور توربو

-برای تشخیص شار نوترونی در رآکتورها

-ساخت LCD (نمایشگرهای کریستال مایع) و لوله های اشعه کاتدی (CRT)

-تولید شیشه

-ساخت ترموکوپل هایی که اندازه گیری دقیق دماهای بالا را تضمین می کنند.

-ساخت Bushing برای تولید الیاف شیشه

نکات مهم در خصوص آبکاری رودیوم

مانند همۀ فلزات، رودیم هم مزایا و هم معایبی دارد. یکی از بزرگترین مزایای آبکاری طلا و جواهر و سایر زینتی جات با رودیم، جلای باورنکردنی فلزی آن است. با استفاده از رودیم می توان جواهراتی درخشان و بسیار زیبا تولید کرد. نکته دیگری که باید در مورد آبکاری رودیم به آن توجه داشت، این است که پوشش حاصل می تواند با گذشت زمان از بین برود. میزان فرسودگی آن توسط عوامل بی شماری از جمله ضخامت آبکاری و میزان سایش تعیین می شود. این بدان معنی است که برای طولانی تر شدن عمر پوشش، باید از شستن یا مالش سطوح سخت با آن جلوگیری کرد.

ملاحظات و خطرات هنگام استفاده از رودیوم

ترکیبات رودیم سمی و سرطان زا هستند. این ترکیبات همچنین می توانند باعث ایجاد لکه های قوی روی پوست شوند. در صورت استنشاق آئروسل این فلز نادر توسط بدن جذب شده و در مواردی خطر مرگ ایجاد می کند. از آنجا که این مادۀ معدنی، کمیاب است، اطلاعات کافی در مورد ایمنی آن وجود ندارد. از این رو، هنگام لمس یا هرگونه پردازش و استفاده از این مواد، باید حداکثر اقدامات احتیاطی انجام شود.

جمع بندی

رودیم فلزی نجیب است که به دلیل مقاومت در برابر خوردگی منحصر به فرد، ثبات شیمیایی در دمای بالا، دوام ، ظاهر براق و بازتابنده ای که دارد معروف است. این عنصر یکی از شش فلز نادر در گروه پلاتین است. رودیم لکه دار نمی شود و مستعد خوردگی نیست. این فلز موارد استفاده متعددی دارد که یکی از شاخص ترین آن ها، استفاده در کاتالیزور خودروهای امروزی است. که نقش کاتالیزور را در احیای اکسیدهای سمی نیتروژن به نیتروژن کم خطر بازی می کنند. جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد خرید و فروش نمک فلزات گرانبها دریافت قیمت و سفارش این محصول می توانید از طریق راه های ارتباطی زیر با ما در تماس باشید:خریدوفروش رودیوم

فروشگاه اینترنتی پلاتین کسرایی

شماره تماس:

۰۲۱۵۵۶۰۱۳۰۰

۰۹۱۲۶۴۳۳۴۶۴

ارتباط با ما از طریق واتس اپ

ایمیل : info@pelatiin.ir

نشانی ما :

تهران، خیابان ۱۵ خرداد، بازار زرگر ها، پاساژ طالقانی، ورودی ابراهیمی، طبقه دوم پلاک ۱۱

جهت خرید فلز رودیوم  از سایت فروشگاهی بورس فلزات کسرایی بر روی لینک زیر کلیک کنید.

فروش رودیوم