7 کاربرد مهم فلز پلاتین در صنعت
فلز پلاتین یکی از عناصر کمیاب پوسته زمین است و ازآنجایی‌که منابع استخراج آن در طبیعت محدود هست به‌عنوان یکی از فلزات گران‌بها به شمار میرود. با توجه به ویژگی‌های منحصربه‌فردی که پلاتین دارد امروزه در صنایع گوناگون به‌وفور مورداستفاده قرار می‌گیرد.
نماد این فلز در جدول تناوبی Pt بوده و عدد اتمی آن نیز ۷۸ است. فلز پلاتین تا حد زیادی به‌عنوان یک عنصر غیرفعال شناخته‌شده می‌باشد و ازآنجایی‌که قیمت بالایی دارد همواره محبوبیت زیادی خواهد داشت. تراکم و انعطاف‌پذیری بالا از دیگر خصوصیات این فلز کاربردی خواهد بود.
رنگ این فلز سفید_نقره‌ای بوده و نام آن از یک اصطلاح اسپانیایی با عنوان اسپانیو که به معنای نقره اندک می‌باشد گرفته‌شده است. این محصول معمولاً به همراه سنگ معدن نیکل و مس از معادن کشور آفریقای جنوبی استخراج میشود و مقدار آن نیز بسیار محدود خواهد بود. در حقیقت کشور آفریقا توانسته است حدود ۸۰ درصد از کل نیاز پلاتین سطح جهان را تأمین کند.
به‌عنوان یکی از کم واکنش‌ترین فلزات در سطح جهان می‌توان به فلز پلاتین اشاره نمود. مقاومت بالای این فلز در برابر خوردگی و درجه حرارت‌های زیاد بر محبوبیت آن افزوده است. پلاتین در گروه فلزات نجیب قرار می‌گیرد و معمولاً به‌صورت خالص از طبیعت به دست می‌آید. فلزات نجیب به عناصری اطلاق می‌گردد که در برابر خوردگی و اکسیداسیون در مقابل هوای مرطوب مقاومت زیادی دارند.
کاربردهای فلز پلاتین
هم‌اکنون که با این فلز ارزشمند آشنایی یافتید به بررسی کاربردهای آن در صنایع گوناگون برای شما عزیزان خواهیم پرداخت. مهم‌ترین کاربردهای فلز پلاتین عبارت است از:
- خودروسازی: معمولاً برای ساخت مبدل‌های کاتالیزوری خودروها از فلز پلاتین استفاده می‌کنند. کاتالیزورها در حقیقت قطعاتی هستند که درون اگزوز خودرو قرار می‌گیرند و با جلوگیری از پخش مواد سمی و مضر درون هوا به حفظ سلامت محیط‌زیست کمک می‌کنند.
با افزایش تعداد اتومبیل‌ها در سطح جهان میزان گازهای گلخانه‌ای نیز افزایش می‌یابد، اما پلاتین همراه با فلز پالادیوم می‌توانند به کاهش این گازها کمک شایانی نمایند.
در حال حاضر بیش از ۹۵ درصد از اتومبیل‌های تولیدشده در سطح جهان دارای مبدل‌های کاتالیزوری هستند. از طریق این مبدل‌ها عناصر مضر و خطرناک مانند مونواکسید کربن و هیدروکربن‌ها به گازهای کم‌خطر مانند دی‌اکسید کربن و نیتروژن تبدیل میشود.
- جواهرآلات: ازیک‌طرف پلاتین به‌عنوان فلزی قیمتی به شمار میرود و از سمت دیگر فلزی باقابلیت انعطاف‌پذیری و شکل‌پذیری بالا خواهد بود که در موارد گوناگون ازجمله ساخت انواع جواهرات از آن استفاده میشود.
با توجه به این‌که این فلز در هیچ دمایی اکسید نخواهد شد، می‌توان گفت که کوچک‌ترین و باریک‌ترین قطعات آن نیز از مقاومت بالایی برخوردار هستند. امروزه در تمام نقاط جهان برای ساخت انواع انگشترها، دستبندها، گردنبندها و غیره از این فلز استفاده میشود و ازآنجایی‌که سازگاری خوبی با الماس دارد محبوبیت زیادی یافته است.
- پتروشیمی: معمولاً از پودر پلاتین به‌عنوان کاتالیزور در واکنش‌های شیمیایی استفاده میشود که می‌تواند سرعت انجام واکنش را به میزان قابل‌توجهی افزایش بدهد. از الکترودهای شیمیایی نیز در انجام واکنش‌های الکتروشیمیایی استفاده خواهد شد.
این الکترودها معمولاً با لایه‌ای از پلاتین سیاه پوشانیده شده‌اند و در واکنش‌های مبتنی بر پلاتین استفاده از آنها به‌جای پلاتین خالص بازدهی بسیار بیشتری خواهد داشت.
- سرمایه‌گذاری‌ها: اگرچه شمش‌ها و سکه‌های پلاتین نسبت به محصولات طلا و نقره کمیاب‌تر هستند، اما گزینه بسیار خوبی برای سرمایه‌گذاری می‌باشند. امروزه بسیاری از افراد به‌منظور دستیابی به سود بسیار بالا روی محصولات پلاتینی سرمایه‌گذاری می‌کنند.
- پزشکی: یکی دیگر از صنایعی که فلز پلاتین در آن کاربرد زیادی دارد پزشکی می‌باشد. دانشمندان از ترکیبات این فلز مانند سیس پلاتین برای ساخت داروهای شیمی‌درمانی جهت درمان انواع سرطان استفاده می‌کنند. استفاده از این فلز در ساخت انواع تجهیزات پزشکی، لوازم دندانپزشکی، پروتزها و غیره آشکار خواهد بود.
برای ساخت پروتزهای کاشت سینه، ایمپلنت‌های دندان، دیسک کمر مصنوعی و غیره پلاتین را به کار می‌برند. با توجه به این‌که دلیل محکمی مبنی بر سمی بودن این فلز و ترکیبات آن وجود ندارد سازمان غذا و دارو استفاده از آن را تأیید کرده است.
- کاربردهای صنعتی مختلف: با توجه به کاربردهای صنعتی فلز پلاتین ممکن است که این عنصر نیز همانند سایر فلزات ازجمله مس، نقره، طلا و غیره روزی به پایان برسد.
برای ساخت انواع سیلیکون‌ها که دوام زیادی داشته باشند از پلاتین استفاده میشود، همچنین برای تولید برد تلفن همراه از آن استفاده خواهد شد.
همان‌طور که شما عزیزان نیز دریافتید این فلز استحکام بسیار بالایی دارد، بنابراین برای ساخت انواع لاستیک‌ها و درزگیرهای ساختمانی از آن استفاده خواهد شد.
- لوازم صوتی و تصویری: در حال حاضر برای ساخت هارد کامپیوتر از پلاتین استفاده خواهد شد. برای ساخت هارد تلویزیون، کنسول‌های بازی و همچنین دستگاه‌های ویدیویی به‌وفور از این عنصر استفاده می‌کنند.
با توجه به کاربردهای این عنصر می‌توان گفت که خریدوفروش فلز پلاتین در جهان امروز رواج زیادی دارد. قیمت این فلز تحت تأثیر فاکتورهای زیادی تعیین میشود، زیرا عوامل گوناگونی تعیین‌کننده نرخ نهایی آن هستند.
میزان عرضه و تقاضا برای این فلز ارزشمند یکی از عوامل تأثیرگذاری است که در تعیین قیمت آن نقش اساسی دارد. درصورتی‌که میزان تقاضای جهانی زیاد و میزان استخراج پلاتین از منابع آن اندک باشد قیمت آن به میزان چشمگیری افزایش می‌یابد.
افزایش و یا کاهش دلار و نرخ تورم نیز تأثیر زیادی در تعیین قیمت این فلز گران‌بها دارد. با توجه به نقش مهمی که پلاتین در صنعت دارد افراد زیادی متقاضی خرید این فلز کمیاب هستند.
